رابطه مصرف سیگار و ویروس کرونا
از ابتدای پیدایش ویروس کووید-19 یکی از گروه های مستعد که بسیار بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این ویروس بودند، افرادی اند که سیگار یا قلیان استعمال میکنند. اگرچه تاکنون بار‌ها سازمان بهداشت جهانی و همچنین چندین پژوهش میدانی در چین از اثر منفی سیگار بر ابتلا و مقابله با ویروس کرونا می‌گفتند؛ اما اخیرا زمزمه هایی به گوش میرسد که افراد سیگاری کمتر به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند! این فرضیه بار‌ها در رسانه‌های معتبر دنیا هم مطرح شده و ازقضا با استقبال فراوانی در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شده است؛ واقعیت ماجرا چیست و این فرضیه که افراد سیگاری کمتر به کرونا مبتلا می‌شوند تا چه اندازه قابل‌اعتنا است؟
کرونا، ویروس سرما دوستی است و برای تکثیر در بدن انسان به داخل ریه، که سردتر از سایر نقاط است ،میرود. بر طبق تحقیقات موسسۀ ملی بهداشت آمریکا (NIH)، تضعیف عملکرد ریه یا بیماری‌های ریوی ناشی از مصرف دخانیات مثل بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، افراد را در معرض عوارضی جدی پس از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ قرار می دهد. از آنجا که مصرف دخانیات سیستم ایمنی بدن را به شدت ضعیف میکند، خطر ابتلا به ویروس کرونا را هم افزایش می دهد. همچنین میزان مرگ ناشی از ابتلا به این بیماری، در افرادی که از دخانیاتی مثل سیگار و قلیان استفاده می کنند، بیشتر است. کارشناسان و پزشکان می‌گوید مصرف مخدر نه تنها جنبه بازدارندگی ندارد که حتی منجر به کاهش توان سیستم ایمنی بدن هم می‌شود.به علاوه مشکلاتی که ذکر شد، از آنجا که افراد سیگاری در زمان استعمال سیگار، بیشتر به صورت و دهان خود دست می زنند، ریسک ابتلا به ویروس کرونا در آنها بیشتر است.
گرفتن سیگار از دست دیگران هم در شیوع این ویروس، نقش بسیاری دارد. همچنین محققان چینی در ووهان متوجه شده اند که افراد سیگاری، با احتمال بیشتری برای ابتلا به «نوع شدید کرونا ویروس»، روبرو هستند و در صورت ابتلا، دیرتر بهبود می یابند و خطر مرگ در آنها بیشتر است.
چند درصد از مبتلایان به کرونا سیگاری هستند؟
اگرچه آمار و همچنین توصیه پزشکان بر اثر منفی مصرف مواد مخدر برای پیشگیری یا مقابله با کرونا حکایت دارد، اما درباره نسبت مصرف سیگار و ابتلا به کرونا بحث وجود دارد. قبل‌ازاین تقریبا تمام پژوهش‌ها نشان می‌داد که افراد با سابقه مصرف سیگار، بیشتر به کرونا مبتلا شوند و در صورت ابتلا شرایط دشوارتری برای مقابله با این ویروس دارند، اما آمار تازه دو کشور آمریکا و فرانسه کارشناسان را به بررسی بیشتر واداشته است.
برای مثال نتایج یک بررسی در آمریکا نشان می‌دهد که از کل جمعیت بیمار کرونا که دارای سوابق پزشکی هستند، بیش از ۹۶ درصد سابقه مصرف سیگار ندارند، ۲.۳ درصد سابقه مصرف سیگار دارند و فقط ۱.۶ درصد یعنی ۹۶ نفر سیگاری هستند. آمار‌هایی مشابه از کشور فرانسه هم منتشر شده و به این فرضیه دامن زده است که افراد سیگاری احتمالا کمتر به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند.
در کشور چین ده‌ها پژوهشگر به بررسی این موضوع پرداختند و نتیجه تحقیقات و بررسی خود را در چندین مقاله هم منتشر کردند. یکی از این پژوهش‌ها که بالاترین جامعه آماری مورد بررسی را دارد، مربوط به استان هوبی در چین است؛ در این مطالعه شرایط یک هزار و ۹۹ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ ازسوی گوان و همکارانش از مناطق مختلف چین بررسی شده است. نتایج توصیفی درباره این بیماران می‌گوید که از این یک هزار و ۹۹ نفر، ۱۷۳ نفر علائم شدید و ۹۲۶ نفر علائم غیرشدید داشتند.
در بین مبتلایان به علائم شدید، ۹/۱۶ درصد افراد سیگاری فعلی و ۲/۵ درصد افراد سیگاری سابق بودند. علاوه‌براین در بین بیماران دارای علائم غیر شدید، ۱۱.۸ درصد آنها سیگاری فعلی و ۱.۳ درصد سیگاری‌های قبلی بودند. این بررسی می‌گوید در گروه بیمارانی که به تهویه مکانیکی (ونتیلاتور) یا بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (آی‌سی‌یو) نیاز داشتند یا فوت شدند، ۵/۲۵ درصد افراد سیگاری فعلی و ۶/۷ درصد سیگاری‌های قبلی بودند.
این پژوهشگران در قسمت نتیجه‌گیری مقاله خود می‌گویند که با این اطلاعات نمی‌توان به تجزیه‌وتحلیل آماری برای ارزیابی ارتباط بین شدت پیامد بیماری و وضعیت سیگارکشیدن پرداخت هرچند در نتایج خود به اثر منفی مصرف سیگار برای مقابله بدن با این ویروس تأکید میکنند.
این بررسی همچنین می‌گوید که مصرف سیگار به آن شدتی که درباره آنفولانزا و.. مضر بود، در کووید۱۹ مضر نیست، اما سیگاری‌ها در صورت ابتلا شرایط سخت‌تری خواهند داشت. این بررسی و دیگر پژوهش‌های آماری انجام‌شده، اما ادعای مصونیت افراد سیگاری در برابر کرونا را رد میکند و حتی برای این شایعه که ۹۸ درصد جان‌باختگان کرونا، غیرسیگاری هستند هم دست‌کم تاکنون هیچ سند و آماری ارائه نشده است. ظاهرا رابطه نیکوتین و دخانیات با کرونا همچنان نیازمند پژوهش است.
«علی‌رضا ناجی»، استاد ویروس‌شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، هم در بررسی این اخبار، از نادرست‌بودن جمع‌بندی کمتر مبتلاشدن افراد سیگاری به کرونا می‌گوید. ناجی که ریاست مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری را برعهده دارد، در‌این‌باره می‌گوید: «امروزه اخبار ضدونقیضی درباره مصرف سیگار و مصونیت نسبت به ویروس کرونا شنیده می‌شود که اخبار نادرستی است. با توجه به اینکه ویروس کرونا به‌طور مشخص به ریه‌ها آسیب می‌رساند، افرادی که استعمال دخانیات میکنند به‌شدت در معرض این بیماری هستند».
او در توضیح این موضوع می‌گوید: «استعمال دخانیات و مواد مخدر باعث از‌بین‌رفتن بافت‌های ریه و باعث التهاب و کاهش توانایی عملکرد ریه‌ها خواهد شد. علاوه‌براین کمبود اکسیژن ناشی از مصرف سیگار و موادمخدر بر سایر ارگان‌های بدن مانند مغز هم آثار منفی فراوان دارد که باعث کاهش توانایی و ایمنی بدن در مقابل این ویروس خواهد شد».
با این توضیحات به نظر می‌آید ادعای مصونیت افراد سیگاری و مصرف‌کنندگان مواد مخدر نه تنها مورد تأیید کارشناسان و متخصصان حوزه پزشکی نیست که حتی آمار و اطلاعات موجود هم چنین فرضیه‌ای را اثبات نمی‌کند.
نکاتی که در پیشگیری از ابتلا به کرونا باید رعایت شوند:
- از استعمال دخانیاتی مانند سیگار، قلیان و… برای حفظ سلامت فردی و جلوگیری از تضعیف سیستم ایمنی بدن، به صورت جدی خودداری کنید.
- از استعمال دخانیات در اماکن عمومی برای پیشگیری از مواجه شدن دیگران با دودِ دست دوم جلوگیری کنید
- از قرار گرفتن در معرض فردی که در حال سیگار یا قلیان کشیدن است، پرهیز کنید زیرا دودِ دستِ دوم هم می‌تواند موجب بیمار شدن افرادی که در معرض این دود هستند، بشود
- در صورت مصرف دخانیات به صورت گروهی، احتمال انتقال این ویروس به سایر افراد گروه افزایش پیدا میکند. با توجه به اینکه کرونا قابلیت ماندگاری زیادی روی سطوح دارد، بر روی اجزای داخلی و بیرونی قلیان از جمله بدنه، شلنگ و مخزن آب به مدت طولانی می‌نشیند و به علت عدم امکان ضدعفونی ابزار‌هایی مانند قلیان، به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
